طرح ملی توسعه مشاغل خانگی 
پاندمی کسبوکارهای خانگی
تهران
خلاصه خبر
متن کامل خبر
پاندمی کسبوکارهای خانگی
کرونا با تغییر و تحولات عظیمی که در جهان رقم زد، ورق جدیدی از زندگی را در جهان نمایان کرد؛ کرکره بسیاری از بنگاه‌های کسب‌وکار را پایین کشید و تمام معادلات اقتصادی را بر هم زد.
در میان این پوست‌اندازی اقتصاد جهانی با ورشکستگی بسیاری از مشاغل، فرصت‌های جدیدی در حوزه کسب‌وکار جوانه زد و با سرعت فراگیر شد. حرکت مشاغل به سوی آشتی با فناوری‌های روز از جمله سرویس‌دهی آنلاین و برقراری ارتباط توسط پلتفرم و بسترهای اینترنتی با مشتریان از نمونه‌های بارز این جهش بزرگ اقتصادی در جهان بود. شکل‌گیری مشاغل کوچک خلاقانه که در محیط محدود خانه ریشه گرفته بودند نیز از لیست این تغییرات حذف‌شدنی نیست.
کسبوکارهای خانگی که تا پیش از این در نظر برخی کارشناسان اقتصاد به‌عنوان عضوی از خانواده مشاغل کاذب به شمار می‌رفتند، پاگیری و رونق خود را به همه‌گیری ویروس کرونا مدیون هستند؛ به اندازه‌ای که براساس آمار، از آغاز جهان‌شمول شدن کرونا تا به امروز کسبوکارهای خانگی در دنیا میزانی بیش از دو برابر افزایش داشته‌اند. طبق آمار، بیش از ۹ تا ۱۱ درصد شاغلان در کشورهای توسعه‌یافته از جمله استرالیا، امریکا و انگلیس را کسبوکارهای خانگی تشکیل می‌دهند.
در ایران نیز براساس اعلام سرپرست دفتر سیاست‌گذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سهم مشاغل خانگی ۳.۴ درصد از کل اشتغال است و برمبنای فعالیت‌های اقتصادی این مشاغل، تقریبا ۲.۲ درصد از حجم تولید ناخالص داخلی ایران مربوط به ارزش افزوده فعالیت‌های مشاغل خانگی است. هرچند به نظر می‌رسد طبق شواهد عینی، واقعیت موجود در جامعه مقداری بالاتر از رقم اعلام شده است.
برخلاف تصور عوام که نقش مشاغل خانگی را صرفا در رونق اقتصادی و تثبیت درآمد برای دهک‌های پایین اقتصادی جامعه می‌پندارند، پاندمی روی آوردن به مشاغل خانگی طبقه متوسط جامعه را نیز درنوردیده و نمی‌توان وجود آن را تنها برای اقشار ضعیف جامعه تصور کرد. تاثیر شبکه‌های اجتماعی را در اقبال عمومی، جهت‌دهی به فعالیت‌های شغلی و رونق کسبوکارهای خانگی نباید فراموش کرد؛ ویترین‌های مجانی اما کارآمدی که صاحبان کسب‌وکارها با جذب افراد و اعتمادسازی در آن توانستند به مقبولیت برسند و رشد کنند؛ تجارتی که با وجود تمام کم و کاستی‌هایش تا حدودی طرفین از آن راضی‌اند و شیب صعودی رونق آن همچنان در مسیر تکامل این حوزه قرار دارد.
یکی از مهم‌ترین ترس‌هایی که با گذر زمان بر فعالان کسبوکارهای کوچک خانگی غلبه می‌کند، بحث فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان شاهراه و شاهرگ این بنگاه‌های کوچک اقتصادی است. باید دید با روی کار آمدن دولت سیزدهم، رویکرد رئیس هیات دولت به مشاغل خانگی و ویترین‌هایی که آنها را به روزهای اوج خود رسانده، چه خواهد بود چرا‌که پوسته و ظاهر شعار حمایت سال‌هاست مطرح می‌شود و حال زمان حصول عمل اتخاذ تصمیمات کارشناسی و تخصصی است.
در این بین بحث مشاغل خانگی که امروزه در قسمت‌های عظیمی از جامعه ریشه دوانده، سخت متاثر از تصمیم بسته شدن یا آزادسازی راه‌های ارتباطی شبکه‌های مختلف اجتماعی است. آمارهای رسمی منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد به طور میانگین حدود ۲۱درصد از نیروی کار کشور را شاغلان واحدهای تجارت الکترونیکی تشکیل می‌دهند. تعداد شاغلان در بازارهای مختلف تجارت الکترونیکی نیز حدود ۵ میلیون نفر برآورد می‌شود و براساس گزارش‌ها بیش از ۸۵ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از سرمایه شخصی خود برای راه‌اندازی و توسعه استفاده کرده‌اند.
این آمارها حاکی از نقش بالای تعاملات الکترونیکی در عصر ارتباطات است و جایگاه تصمیات دولتی و قضایی در مسدود یا رهاسازی آنها را نشان می‌دهد.
در پایان شایان توجه است که به گزارش خبرگزاری ایرنا و دبیر ستاد ساماندهی و توسعه مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آخر اردیبهشت اعلام کرد دولت دوازدهم قصد دارد امسال با افزایش ۲۵ درصدی اعتبار تسهیلات مشاغل خانگی از فعالان این عرصه حمایت کند. باید در ادامه دید که در صورت اجرایی شدن این وعده، با توجه به زمان باقی‌مانده تا پایان دولت، تسهیلات یادشده تا چه اندازه می‌تواند برای این نوع کسبوکارهای کوچک راهگشا باشد.
ملیکا انصاری-روزنامه‌نگار
