اخبار

هنر "موج‌بافی" یکی از هنرهای سنتی و اصیل کردستان است که در جریان حوادث روزگار و مدرنیته رو به فراموشی نهاده است.

به سن ما قد نمی‌دهد اما یکی از وسایل جهیزیه دختران دهه 40 و 50 پارچه‌های موج بافی است، هنری به اسم موج‌بافی که با دستان توانمند و هنرمند زنان کُرد بافته می‌شد.

حالا اما دیگر تنها چیزی که در جهیزیه‌ها یافت نمی‌شود، پارچه موج است، هنری که دیگر نام و نشانی از آن نیست.

در دنیای مدرنیته امروز، پارچه موج را تنها می‌توان در خانه‌هایی دید که زمانی مادر به عنوان جهیزیه به دختران خود هدیه داده است و یادگاری است از زمان‌های قدیم.

بافندگان موج‌بافی هم، حالا دیگر سنی از آن‌ها گذشته و همگی پیر و سالخورده هستند و جریان مدرنیته در عصر حاضر نیز مانع از گرایش جوانان به این هنر و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره پدران شده است.

قوم هنرمند کُرد از هر ابزاری در طبیعت بهره برده و خلاقیت را چاشنی کار کرده و هنری درانداخته که در نوع خود بی‌نظیر است.

مواد اولیه موج بافی پشم گوسفند و دستگاه مخصوص موج بافی بوده است که با گذشت زمان به مرور از اهمیت و استفاده موج در زندگی انسان کاسته شده است.

طرح موج‌ها معمولا خانه به خانه و به رنگ‌های قرمز و مشکی، زرد و مشکی و کرمی و سرمه‌ای بوده است؛ به گمانم طرح امروزه مانتوهای چهارخانه امروز هم از همین طرح زیبای پارچه‌های موج‌بافی قدیم گرفته شده است.

توفیق رحمانی مرد سالخورده‌ای که در روزگار جوانیش موج بافی یکی از پیشه‌های اصلی او بوده است؛ می‌گوید: آن زمان پارچه موج بافی یکی از مهم‌ترین وسایل زندگی یک خانواده محسوب می‌شد، در سرمای زمستان نقش داشت و کرسی را برایمان گرم نگه می‌داشت، پرده بود و از نفوذ سرمای سخت آن دوران به خانه جلوگیری می‌کرد.

وی می‌گوید: گاهی به صورت جانماز بافته می‌شد گاهی به عنوان رختخواب پیچ، گاه پتو می‌شد و گاهی رویه کُرسی... جهازی بود برای دختران و یادگاری بود از هنر مادران زمان‌های دور.

می‌گوید: طرح ساده‌ای داشت اما زیبا بود و در هرمنطقه‌ای طرح خاص خود را داشت؛ پر طاووسی، چهارخانه، سیاه و سفید، تخت قرمز، دعا، محراب، شانه، گنجشک، قیچی و ... اما چهارخانه طرح مخصوص مناطق کُردنشین بود و اغلب پارچه موج‌بافی را به شکل چهارخانه می‌بافتند.

وی در خصوص نحوه بافت موج می‌گوید: این نوع پارچه بر روی دستگاه‌های بافندگی سنتی، ۲ وردی و ۴وردی بافته و عرض‌های متغیری داشت، که وردها به کمک طناب و قرقره و ساز کوچک و بزرگ به بالا و از پایین به پدالهایی متصل می‌شد.

به گفته وی بالا و پایین شدن پدالها دهنه کار را تشکیل و با عبور ماکو از دهنه پودها گذاشته می‌شد و یا ادامه این روند به مرور پارچه موج‌بافی بافته می‌شد.