طرح ملی توسعه مشاغل خانگی 
نمدمالی؛ هنری گم شده در دنیای مدرن امروز
كردستان
خلاصه خبر
متن کامل خبر
نمدمالی، تنها فرشی در تاریخ است که در آن گرهی روی گره زده نشده و بافتی در آن وجود ندارد؛ بلکه به وسیله پشم و فشار و رطوبت هوا ساخته شده است.
نمد مالی یکی از رشته‌های معروف صنایع دستی در کردستان است که امروزه در حال منسوخ شدن است و به ندرت در زندگی مدرن امروز ردپایی از آن را می‌توان یافت.
طبق گفته‌ها و شنیده‌ها، گویا این هنر زیبا اولین اشکال استفاده از پشم بوده است که مردم هنرمند کُرد برای گرم نگه‌داشتن نشیمنگاه و ساخت لباس‌هایی گرم برای مقابله با سرمای کوهستان از آن بهره جسته‌اند.
این هنر خاصه منطقه اورامانات بوده و هنرمندان این عرصه از این منطقه سربرآورده‌اند و طرحی درانداخته‌اند که برای همه مناطق مفید و قابل استفاده باشد.
کاک رئوف مردی از روستای زلکه در گفت‌وگو با ایسنا گفت: کار نمد مالی، کار مردم عادی نبود! بلکه استادان خاص خود را داشت که اورامان نشین بودند و در فصولی از سال به روستاهای مختلف کردستان سفر می‌کردند و کار نمدمالی را برای مردم ساکن آن روستا انجام می‌دادند.
می‌گوید: بهترین پشم برای این کار، پشم بره بود و بهترین نوع نمد نیز از همین پشم ساخته می‌شد.
ادامه می‌دهد: پشم‌ها پس از بریده شدن توسط کمان حلاجی، حلاجی می‌شد؛ این کار برای باز شدن پشم‌ها از یکدیگر و جدا کردن ناخالصی پشم مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این مرد که حال مردی سالخورده است، می‌گوید: اولین اقدام در ساخت نمد درانداختن نقش نمد بود، برای این منظور قسمتی از پشم را رنگ می‌کردند.
کاک رئوف می‌گوید: برای شروع مراحل ساخت نمد، ابتدا پارچه‌ای ضخیم را بر عرض زمین پهن کرده و آن را با آب گرم خیس می‌کردند، ابتدا پشم‌های رنگ شده را طبق الگوی‌های ذهنی برای طرح روی نمد بر روی حصیر می‌چیدند.
به گفته وی، در ادامه پس از درانداختن طرح توسط پشم‌های رنگ شده؛ به وسیله ابزاری به نام پنجه پشم‌های حلاجی شده بر روی طرح آماده شده قرار می‌گرفت به گونه‌ای که طرح اولیه نمد در زیر پشم‌های حلاجی شده پنهان می‌شد.
می‌گوید: پس از پشت سر گذاشتن این مرحله پشم‌ها با آب گرم و صابون خیس می‌شدند زیرا آب سبب استحکام هرچه بیشتر نمد می‌شد؛ البته در زمان‌هایی بس دور که هنوز صابون وجود نداشت از محلول آب و سفیده تخم‌مرغ در این کار استفاده می‌شد.
ادامه می‌دهد: سپس پارچه‌ای که نمد بر روی آن قرار گرفته به صورت لوله‌ای جمع و نمد داخل آن پیچیده می‌شد، سپس آن را با طنابی محکم می‌بندند؛ پس از این مرحله از کار نمد جمع شده طی چند روز در محیطی کاملا مرطوب به همان شیوه نگه داشته می‌شود.
کاک رئوف می‌گوید: پس از گذشت مدتی، باید نمد توسط چند مرد لگد مال شود، زیرا این کار برای یک نفر شدنی نیست؛ این کار سبب شکل‌گیری نمد می‌شود و کاری بس دشوار و زمان‌بر است؛ همزمان با لگد مال کردن نمد هر چند وقت یک‌بار بر روی آن آب گرم ریخته می‌شود تا نمد استحکام خوبی پیدا کند.
وی اضافه کرد: پس از انجام این کار، نمد شکل گرفته و نمد از قالب یا پارچه ضخیم جدا می‌شود، سپس محلولی از آب و صابون تهیه می‌کنند و بر روی نمد مالیده می‌شود تا محکم شود و هرچقدر این کار بیشتر صورت گیرد استحکام آن نیز بیشتر است.
نمدبافی در کردستان با سابقه طولانی کُردها در امر دامداری ارتباط تنگاتنگ دارد، مزایای نمد به عنوان عایقی در برابر رطوبت، گرما و سرما و نیز استحکام قابل توجه این فرآورده، آن را به وسیله مناسبی برای زندگی در کوهستان و مناطق سردی چون کردستان بدل ساخته است.
عمده‌ترین کاربرد نمدهای تولیدی، تهیه زیرانداز، تهیه لباس‌های محلی همچون «فِرِنجی»، «پَستَک» و «که‌په‌نک» بوده که به وفور مورد استفاده مردان مناطق اورامانات است، همچنین از این هنر در زین و خورجین اسب‌ها نیز استفاده شده است.
