اخبار

به گزارش دبیرخانه طرح ملی توسعه مشاغل خانگی خوزستان، اولین جلسه دوره آموزشی بازآفرینی کسب و کار به صورت حضوری سه شنبه، 23 فروردین ماه 1401 با حضور سیدرضا علوی مدرس، شیما تقی نژاد مدیر اجرایی، آذین خرم زاده کارشناس اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان و مرضیه باقری  بابااحمدی و نرگس یزدانی کارشناسان طرح در مرکز شماره یک جهاد دانشگاهی خوزستان برگزار شد.
در این جلسه دکتر سیدرضا علوی مدرس کارآفرینی و کسب و کار، با بیان اینکه اولین گام در کارآفرینی خلق ایده است، اظهار کرد: اولین کاری که باید برای راه اندازی یک کسب و کار انجام دهیم، ایده پردازی است. در کسب و کار ایده مانند بذر است و برای آنکه شما بتوانید گیاه یا درخت خود را داشته باشید باید دهها و صدها بذر بکارید تا بعضی از آن ها به بار بنشیند و به درخت تبدیل شود. به همین دلیل باید ایده های زیادی داشته باشید و بعد ببینید می توانید آن ها را به کسب و کار تبدیل کنید یا خیر.
وی با تأکید بر اینکه هسته اولیه هر کسب و کار همان ایده خوب است، افزود: البته الزاما هر ایده خوبی تبدیل به یک کسب و کار موفق نمی شود ولی هر کسب و کار موفق بر یک ایده خوب مبتنی است. اولین تعریف ایده در فرهنگ لغت به معنای اندیشه، فکر و تصور بیان شده و در انگلیسی هم به مفهوم "یک طرح به وسیله تلاش فکری" آمده است. بر این اساس تعریف ایده های مرتبط با کسب و کار به این صورت خواهد بود: یک تصویر ذهنی از راه حلی است برای حل مسأله ای یا برآوردن نیازهای افرادی مشخص. پس دو مفهوم "راه حل" و "مسأله" در ایده کسب و کاری باید وجود داشته باشد.
این مدرس کارآفرینی و کسب و کار خاطرنشان کرد: در واقع کارآفرینان مسأله ای را می بینند که می توانند آن را حل کنند ولی اگر فرد تفکر کارآفرینانه نداشته باشد در مواجهه با مسائل و مشکلات به غرزدن اکتفا می کند و به همین دلیل است که ما کارآفرینان را دوست داریم زیرا آن ها دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل می کنند. پس پاسخ به یک نیاز یا مسأله مشخص را در حالت کلی، ایده کسب و کار می گوییم.
علوی با اشاره به پایین بودن نرخ کارآفرینی در کشورهای توسعه یافته، تصریح کرد: در این کشورها بدلیل آنکه این فضا اشباع شده است، برای کارآفرینی باید مسائل پیچیده تر را حل کنند که مستلزم صرف زمان، انرژی و هزینه بالاتری است و به همین دلیل ایران می تواند بهشت کارآفرینی باشد زیرا تا دلتان بخواهد در اینجا مسأله و مشکل داریم. برای این کار ابتدا باید یک مسأله یا نیاز را درک کنید که این موضوع به تخصص، تجربه و مهارت های شما بستگی دارد.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از مسائل را ممکن است ببینیم اما توانایی پاسخ به آن را نداشته باشیم زیرا حل مسأله تجهیزات، دانش، سرمایه، روابط و ... می خواهد. رمز موفقیت یک کارآفرین، رصد کردن محیط و شرایط است؛ پس یکی از کارهایی که باید در حوزه کاری خودتان انجام دهید رصد کردن، مطالعه و تحلیل است و پس از آن باید توانایی پاسخگویی به این شرایط را نیز داشته باشید.
این مدرس کارآفرینی و کسب و کار با بیان فرمول خلق ایده مشتمل بر "مشکل" به علاوه "راه حل"، گفت: در واقع "مشکل" یک "گروه مشخص" که برای آن "راه حل" مشخصی داشته باشیم، سه ضلع طلایی خلق ایده است. آیس پک، غول برگر و کترینگ مواد غذایی مثال هایی از خلق ایده هستند که هرکدام برای رفع یک مشکل گروه مشخصی ابداع شده اند. حال برای خلق ایده آیا اول باید مشکل را پیدا کنیم و بعد به دنبال راه حل آن باشیم و یا ابتدا محصول جدیدی بسازیم و بعد به دنبال مشتری آن بگردیم؟
علوی با بیان اینکه هر دو شیوه امکان پذیر است، تصریح کرد: در دنیای واقعی مدل دوم بیشتر اتفاق می افتد زیرا ما اغلب سازنده های خوبی هستیم و مدرسه، دانشگاه و ... همواره به ما مهارت های فنی یاد می دهند اما شیوه درست این است که ابتدا بروید مسائل را پیدا کنید و بعد بروید آن را حل کنید. البته کارآفرینان خودشان الزاما مسائل را حل نمی کنند و می توانید سراغ افراد متخصص آن حوزه بروید زیرا کارآفرینی اغلب به صورت تیمی شکل می گیرد، یک نفر مسأله را خوب می شناسد و یک نفر راه حل را می داند.
وی فلسفه وجودی کسب و کارها را خلق ارزش عنوان و خاطرنشان کرد: ارزش با حل کردن مشکل خلق می شود. کسب و کار هم مانند هر مسأله دیگر یک معادله بده بستان است و کار شما این است که بدانید این ارزش چه چیزی و برای چه کسی باید باشد. خیلی وقت ها این ارزش ها مسائل پیچیده ای نیستند. ارزش را مشتری تعریف می کند و کارآفرین آن را درک، فرمول بندی و به بازار عرضه می کند. پس در تجارت و کسب و کارآنچه مهم است تعریف مشتری از ارزش و قانونی بودن فعالیت شماست. البته شما نمی توانید در کسب و کاری فعالیت کنید که ارزش فردی شما با ارزش های سازمانی تان هم راستا نباشند و به عنوان کارآفرین ارزش های خود را دارید. به طور مثال نمی توانید طرفدار ترک سیگار و دارای انجمن ضدسیگاری ها باشید ولی کارخانه سیگار هم داشته باشید!
این مدرس کارآفرینی افزود: در بحث ارزش ها، به جز ارزش های مشتری و ارزش های فردی، برخی ارزش های سازمانی اعم از (چشم انداز، اهداف و ارزش های سازمانی) وجود دارد که این سه نوع ارزش باهم متفاوت است. خانم آلوارز محقق ارشد طراحی در مایکروسافت می گوید"به جای محصول موفق یک مشتری موفق بسازید". پس نگاه و تمرکزتان را به جای محصول روی مردم بگذارید؛ وقتی از شما می پرسند چه کاره هستید چه پاسخی می دهید؟ خیاط، حصیرباف، قالیباف و ... در واقع شما محصول را توضیح می دهید در حالی که برای مردم اصلا مهم نیست شما چه کاره اید بلکه خودشان مهم هستند و اگر بگویید چه مشکلی از آن ها را می توانید حل کنید آن گاه موفق می شوید. پس در معرفی کسب و کارتان باید بگویید به چه کسانی چه کمکی می توانید بکنید. این نحوه معرفی، تمایز شما را نسبت به دیگران مشخص می کند.
علوی با بیان اینکه یک روش 6 مرحله ای برای خلق ایده وجود دارد، اظهار کرد: مرحله اول این است که زمینه کاری را مشخص کنید. در مرحله دوم گروه هدف و در مرحله سوم باید فعالیت های گروه هدف را مشخص کنید. در مرحله چهارم باید وضعیت موجود را بنویسید. در مرحله پنجم وضعیت مطلوب را ترسیم کنید و در مرحله ششم راه حل (ایده) خود برای رسیدن به وضعیت مطلوب را بیان کنید.
وی کار اصلی یک کارآفرین را جستجو عنوان و تصریح کرد: کارآفرین یک محقق است؛ مشکل و راه حل را جستجو می کند و باید به سؤال های بسیاری پاسخ دهد. از جمله اینکه مشتری من کیست، تفاوت من با رقبا چیست، چرا باید از من خرید کند، چقدر باید بخرد و ... پس کارآفرینان محقق و طراح هستند. البته نمی توانید در همه زمینه ها محقق باشید یا طراحی انجام دهید پس یک چارچوب را برای خودتان مشخص کنید که بتوانید در آن زمینه خودتان را قوی و دانش و تجربه لازم را کسب کنید.
این مدرس کارآفرینی در توضیح مراحل 6 گانه خلق ایده گفت: ابتدا زمینه کاری انتخابی خودتان را بنویسید. بعد گروه هدف را مشخص کنید که به چه کسی می خواهید کمک کنید و چقدر نسبت به او شناخت دارید؟ گروه هدف تان را توصیف کنید و بگویید که چقدر به آن ها دسترسی دارید. شما باید برای ایده تان حتما مشتری پیدا کنید زیرا مردم باید به اندازه کافی به شما پول بدهند که آن کسب و کار پایدار بماند. حالا اسم 30 نفر را بنویسید که می توانید یا می خواهید به آن ها کمک کنید.
علوی افزود: خلاقیت دو مرحله دارد، مرحله اول این است که هرچه گزینه می توانید تولید کنید و مرحله دوم آن ها را فیلتر و پالایش کنید ولی نباید این دو را با هم انجام دهید. خلاقیت به معنای ساختارشکنی است و اغلب ما در ناخودآگاهمان قبل از هرکاری آن را قضاوت می کنیم در حالی که برای ایده پردازی و کار خلاقانه باید به ذهنتان بگویید برای مقطعی قضاوت نکند که این گزینه خوب است یا نه.
وی تصریح کرد: یک نکته دیگر در بحث خلاقیت این است که بیشترین انرژی در بدن را مغز مصرف می کند و ساختار مغز به گونه ای طراحی شده که همیشه انرژی اش را در پایین ترین سطح ممکن نگه دارد به همین دلیل وقتی از مغزتان کاری می خواهید اغلب مغز نمی خواهد فکر کند و جواب های دم دستی را به شما می دهد. برای اینکه از این وضعیت خلاص شوید باید به این جواب ها قانع نشوید و به ذهنتان بگویید 100 گزینه را طی نیم ساعت به شما بدهد. حال چه اتفاقی می افتد؟ اول از جواب های دم دستی شروع می کند ولی از گزینه 60، 70 که رد شدید تازه ایده های جدید ساختارشکن به ذهنتان می رسد. پس از این مرحله باید جواب ها را فیلتر و گزینه های خوب را استخراج کنید.
این مدرس کارآفرینی و کسب و کار افزود: در کارآفرینی یکی از مسائل بسیار مهم ارتباطات است بنابراین باید شبکه ارتباطی تان را مرتب گسترده و گسترده تر کنید. پس به عنوان تکلیف این جلسه، حداقل 100 نفر از کسانی را که می خواهید به آن ها کمک کنید بنویسید و سؤال بعد اینکه آن فرد را چقدر می شناسید و یک نمره از یک (کمترین) تا 10 (بیشترین) به شناخت خود بدهید. شناخت به معنای این که بتوانید آن فرد، مدل زندگی، علایق، دغدغه ها، نگرانی ها، خواسته ها و انگیزه هایش را توصیف کنید.
علوی با ذکر دو اسم "غلام" و "مازیار"، به توصیف آن ها اشاره و تصریح کرد: اغلب غلام را یک شخصیت سنتی و مازیار را یک شخصیت جدیدتر در نظر می گیرند زیرا شما بر مبنای عقبه فرهنگی تان این دو اسم را قضاوت می کنید. توصیف مشتری یک ابزار مدیریتی به نام "پرسونا" است و شما باید بتوانید پرسوناهای مشتریان خود را بنویسید و ترسیم کنید زیرا لباسی را که می توانید به غلام بفروشید نمی توانید به مازیار هم بفروشید. این کار بخش بندی بازار است: بازار "غلام ها" و بازار "مازیارها" که هرکدام نماینده افراد هم طیف خودشان هستند و اغلب 80 درصد افراد این گروه رفتار مشابه دارند. پس می توانید محصولی تولید کنید که آن را در تعداد بالا تولید و به افراد زیادی بفروشید. البته اسامی دیگری مانند محمد و علی هم هستند که به آن ها اسامی همیشه سبز می گوییم و نمی توان گفت به طور مطلق در کدام دسته قرار می گیرند. 
وی افزود: پس از نمره دادن، گزینه های پایین تر از 7 را حذف کنید که به معنای شناخت کم است. یک روش برای این کار نمره دادن به صورت مقایسه ای است. یک شاخص دیگر، برمبنای دسترسی به افراد است. به طور مثال 10 درصد افراد دنیا چپ دست هستند یعنی حدود 8 میلیون فرد چپ دست در کشور ما زندگی می کنند اما آن ها را کجا می توانیم پیدا کنیم؟ پاسخ آن دشوار است. از سوی دیگر 42 هزار نفر دندانپزشک در کشور وجود دارد که تعدادشان نسبت به چپ دست ها خیلی کمتر ولی دسترسی به آن ها بسیار راحت تر است. پس دسترسی از نظر زمان، صرف هزینه، پیدا کرن و گفت و گو یک شاخص مهم دیگر است.
علوی با بیان اینکه شناخت و دسترسی 2 عامل مهم برای کارآفرینی است، گفت: معمولا سه دسته از افراد برای انتخاب به عنوان نماینده گروه هدفتان مناسب هستند؛ اولین فرد خودتان هستید. دسته دوم، بستگان درجه یک و دسته سوم مشتریان شما هستند. به عنوان تکلیف جلسه آینده حداقل سه گروه هدف برای خودتان مشخص کنید. 
طرح ملی توسعه مشاغل خانگی با ظرفیت ایجاد شغل برای ۵۴ هزار و ۳۰۰ نفر در ۳۱ استان کشور از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان کارفرما به جهاد دانشگاهی واگذار شده و سازمان جهاد دانشگاهی خوزستان نیز با سهمیه ۲۵۰۰ نفر مجری این طرح در استان است.