اخبار

به گزارش دبیرخانه طرح ملی توسعه مشاغل خانگی خوزستان، دومین جلسه دوره آموزشی بازآفرینی کسب و کار به صورت حضوری سه شنبه، 30  فروردین ماه 1401 با حضور سیدرضا علوی مدرس، شیما تقی نژاد مدیر اجرایی و مرضیه باقری  بابااحمدی کارشناس طرح در مرکز شماره یک جهاد دانشگاهی خوزستان برگزار شد.
در این جلسه دکتر سیدرضا علوی مدرس کارآفرینی و کسب و کار، با پرسش از حاضران جلسه درخصوص تعیین گروه های هدف کسب و کار خود، پاسخ های آن ها را مورد بازبینی و اصلاح قرار داد و با توضیح اینکه این کارگاه به صورت Flip Class یا معکوس و با تمرکز بر انجام تمرین های عملی برگزار می شود، گفت: به همین دلیل در ابتدای هرجلسه تکالیف جلسه گذشته را مرور می کنیم که همه حاضران در جلسه دیدگاه ها و نظرات خود در خصوص گروه های هدف کسب و کارشان را بیان کردند.
وی افزود: در کسب و کارآنچه بسیارمهم است، شفافیت است. تنها کسانی که شفافیت را دوست ندارند و شفاف صحبت نمی کنند سیاستمداران هستند؛ شما کاسب هستید و کاسب باید شفاف صحبت کند. خودتان با خودتان در کسب و کارتان باید شفاف باشید و اگر با خودتان شفاف نباشید دچار مشکل می شوید. حال شفاف بودن به چه معناست؟ فرض کنید قرار است یک صندلی که دوست دارید برای خود خریداری کنید؛ آن را با جزئیات دقیق توصیف کنید. وقتی می گویم یک صندلی بخرید یا طراحی کنید به تعداد افرادی که اینجا حضور دارند، صندلی های متفاوت وجود دارد. زیرا درخواست خود را شفاف بیان نکرده ام و هرکس براساس تجربه، نیاز، دانش و مهارت خود این صندلی را به گونه متفاوتی تعریف و توصیف کرد.
این مدرس کارآفرینی و کسب و کار با بیان اینکه استفاده از کلمات مبهم بسیار خطرناک و یک پاشنه آشیل در کسب و کار است، تصریح کرد: راهکار شفافیت سازی این است که مدام زیرشاخه ها را تفکیک کنید؛ به طور مثال گزاره خوب بودن در "آدم خوبی باش" هیچ تصویر ذهنی برای شما ایجاد نمی کند زیرا هر کس یک تعریف از خوبی و زیبایی دارد و این یک مفهوم عام و کلی است به همین دلیل است که افراد معمولا روی مفاهیم با هم اتفاق نظر اما روی مصادیق دعوا دارند. پس در کسب و کار هم باید هوشمندانه عمل کنید و یکی از وظایف شما به عنوان رهبر و مدیر کسب و کارتان این است که یاد بگیرید ذهنتان شفاف فکر کند؛ در این خصوص می توانید به کتاب "هنر شفاف اندیشیدن" ترجمه عادل فردوسی پور هم مراجعه کنید.
علوی با ذکر یک مثال درباره اهمیت نوع نگرش، عنوان کرد: شخص ثروتمندی به بیماری چشم دچار شده بود که پس از جستجوی بسیار یک پزشک راه درمان را در این دانست که باید مدتی همه محیط اطرافش را به رنگ "سبز" ببیند. پس از مدت زمانی که دکترش از وضعیت او جویا شد گفت حالم خیلی خوب است اما این گرانترین نسخه ای بود که تا حالا داشتم. زیرا برای تغییر تمام محیط اطراف و دکوراسیون خانه ام به رنگ سبز هزینه بالایی متحمل شدم که دکترش پاسخ داد اما این ارزانترین نسخه ای بود که تجویز کردم و شما تنها به یک عینک با شیشه سبزرنگ نیاز داشتید. نوع نگرش جزو مهارت های زندگی است که متأسفانه در مدرسه و دانشگاه به کسی یاد نمی دهند. درست فکر کرن و توانایی حل مسأله از دیگر مهارت های ضروری است و یک کارآفرین باید بتواند ارتباط مؤثر برقرار و حل مسأله کند و برنامه ریزی انجام دهد.
وی ادامه داد: با این قاعده اگر می خواهیم گروه هدفمان را مشخص کنیم باید شفاف باشد. البته لازم نیست در یک گام کار ایده آل انجام دهید بلکه اول بنویسید و یعد اصلاح کنید. به طور مثال "گروه هنرمندان" شفاف نیست، اما رستوران داران شفاف یا رستوران داران سنتی شفاف تر است.
همچنین در این خصوص دیگر حاضران به بیان دیدگاه های خود از گروه هدف کسب و کارشان پرداختند که مورد تأیید قرار گرفت و علوی عنوان کرد: در واقع شما به این سؤال شفاف باید پاسخ دهید که می خواهید به چه کسی یا کسانی کمک کنید و این همان گروه هدف شماست. در گام سوم پس از مشخص کردن گروه هدف، شما افراد مشخصی را دارید که نیازهای مختلفی دارند و روزانه فعالیت های مختلفی انجام می دهند؛ حال باید ببینید در چه زمینه ای می خواهید به آن ها کمک کنید؟ به طور مثال یک بدنساز، به مواردی از قبیل کفش، غذا، مربی، باشگاه، ویتامین های مکمل و ... نیاز دارد؛ شما در چه زمینه ای می خواهید به او کمک کنید؟ پس فعالیت های گروه هدف را مشخص کنید و ببینید در چه راستا می خواهید و می توانید به آن ها کمک کنید.
وی تصریح کرد: برای این کار ابتدا 10 فعالیت گروه هدفتان که فکر می کنید آن ها مسأله دارند و یا می توانید به آن ها کمک کنید، بنویسید و یادتان باشد در این مرحله فقط تولید گزینه انجام دهید و غربال و فیلتر نکنید. اگر نتوانید فعالیت های گروه هدفتان را بنویسید یعنی گروه هدف خود را خوب انتخاب نکرده اید. 
این مدرس کسب و کار و کارآفرینی با اشاره به فرمول ایده متشکل از "مشکل به علاوه راه حل"، گفت: مشکلات در فعالیت های افراد است پس وقتی مسائل آن ها را حل می کنیم ایده شکل می گیرد. آقای یان رابرتسون در کتاب "مهارت حل مسأله" می گوید مسأله یا مشکل به معنای فاصله وضعیت موجود تا وضعیت مطلوب است. به طور مثال رضا 150 کیلوگرم وزن دارد (وضعیت موجود) و وضعیت مطلوب رضا 80 کیلوگرم وزن است؛ بنابراین مشکل رضا این فاصله وزنی یعنی رسیدن از 150 به 80 کیلوگرم است. پس زمانی می توانید بگویید من مشکل کسی را درک و پیدا کردم که بتوانید وضعیت موجود و مطلوب او را توصیف کنید. حال یک نکته وجود دارد و آن اینکه این فاصله بین وضعیت موجود و مطلوب، به دلیل عدم توانایی آن شخص است. یعنی اگر رضا می توانست وزن خود را به 80 کیلوگرم برساند این کار را می کرد و اگر اکنون 150 کیلوگرم وزن دارد زیرا نمی تواند این مشکل را حل کند و توانایی حل آن فاصله و شکاف را ندارد. حال چرا این مشکل وجود دارد؟ این عدم توانایی به دلیل وجود یک مانع است. 
علوی با طرح این پرسش که کار اصلی شما چیست، ادامه داد: مردم به شما پول می دهند زیرا راه حل و محصول شما این مانع را بر می دارد و فرد را به وضعیت مطلوبش می رساند و به این صورت خلق ارزش اتفاق می افتد. به طور مثال انگیزه پایین، وجود بیماری، تنبلی و ورزش نکردن، ترس از جراحی و ... می تواند از موانع نرسیدن رضا به وزن مطلوبش باشد. نکته جالب این است که اغلب مردم مشکل را می دانند ولی نمی دانند آن را چطور باید حل کنند و مانع را بردارند. البته وضعیت موجود و مطلوب را مشتری تعریف می کند و ممکن است وزن 150 کیلوگرم برای رضا مطلوبیت داشته باشد که در این صورت دیگر این وزن مشکل محسوب نمی شود هرچند از نظر پزشکی همچنان مسأله دار باشد.
وی با تعریف سه واژه "نیاز"، "خواسته" و "تقاضا" گفت: آقای فلیپ کاتلر نیاز را به معنای حس کم بودن یک چیز تعریف می کند؛ به طور مثال میزان آب بدن کم شود، نیاز تشنگی پیدا می کنیم. نیازها وابسته به حس انسان و محدود هستند؛ تغییر نمی کنند و وابسته به زمان، مکان و تکنولوژی نیستند. قانون و هیچ مذهبی در دنیا نیازها را ممنوع نمی کند. دانشمندان نیازها را طبقه بندی کرده اند و یکی از طبقه بندی های معروف در این زمینه "هرم نیازهای مازلو" است. آقای مازلو 5 طبقه نیاز را معرفی می کند که از نیازهای فیزیولوژیک مانند آب، غذا، مسکن، همسر و ... شروع می شود و سپس به نیاز امنیت به معنای داشتن آنچه امروز در اختیار داریم، و نیاز دیده شدن و خودشکوفایی می رسد. نکته این است که همه انسان ها در همه شرایط این 5 طبقه نیاز را دارند اما اولویت های آن ها یکسان نیست و از پایین به بالا شروع می شود.
این مدرس کارآفرینی و کسب و کار طرح ملی توسعه مشاغل خانگی خوزستان، افزود: ابتدا تمرکز افزاد روی رفع نیازهای فیزیولوژیک، بعد امنیت و پس از آن نیاز دیده شدن است. بنابراین انسانی که بسیار گرسنه است و 10 روز غذا نخورده باشد، ممکن است دست به هرکاری اعم از دزدی و زباله گردی بزند و حتی امنیت خود را بیخیال شود تا بتواند غذایی پیدا کند. زیرا این نیاز نسبت به امنیت برایش در اولویت قرار دارد. اغلب افراد نیازهای 2 طبقه اولشان اشباع شده و به همین دلیل در طبقه سوم "دیده شدن" گیر کرده اند و شاید بتوان گفت 90 درصد افراد 99 درصد کارهایی که در طول روز انجام می دهند برای برآوردن این نیاز است. کسی با خانه گرانقیمت، کسی با خودروی آخرین سیستم، پست و مقام، متدین بودن و ... به دنبال دیده شدن است. بسیاری از ما حتی به نیازهای طبقه بالاتر مانند خودشکوفایی نمی رسیم و در همین طبقه می مانیم.
علوی خاطرنشان کرد: پس نیازها قابل ایجاد نیستند و هیچ قانون و مذهبی نیازها را ممنوع نمی کند. "خواسته" به معنای شکل رفع نیاز است و اینجا تنوع وجود دارد و تابع زمان، مکان، تکنولوژی، قانون و مذهب است. پس ارتباط با دیگران یک نیاز است که همیشه ثابت است و تغییر نمی کند اما شکل ایجاد این ارتباط می تواند متفاوت باشد. در خصوص "تقاضا" نیز 2 فاکتور توان و تمایل باید وجود داشته باشد که آن تقاضا بتواند شکل بگیرد. به طور مثال من تشنه ام و شربت آبلیمو هم وجود دارد. آیا این کفایت می کند؟ خیر، ممکن است روزه باشم یا پزشک ممنوع کرده باشد پس توان یا تمایل ندارم و با آنکه نیاز و خواسته وجود دارد تقاضایی شکل نمی گیرد. آنچه در بازار کسب و کار مهم است و برای شما پول می سازد تقاضاست؛ یعنی افرادی که آن خواسته را می خواهند و توان آن را هم دارند.
وی با اشاره به شناسایی وضعیت موجود، افزود: باید ببینید گروه هدف شما در حال حاضر چه می کند، چگونه فعالیت هایش را انجام می دهد و از چه ابزارهایی استفاده می کند. اگر از شما بپرسند مشتری شما کیست و پاسخ بدهید "همه"، حذف می شوید! زیرا متوجه می شوند تازه کار هستید. در کسب و کار اگر می خواهید محصول بسازید باید گروه هدفتان مشخص باشد، مشتری تان را بشناسید و متناسب با آن محصول را تولید کنید. یکی از بزرگترین چالش های موفقیت تناسب محصول با بازار است. در مثال رضا وضعیت موجود کارهایی است که در حال حاضر برای رسیدن به وضعیت مطلوب انجام داده و احتمالا شکست خورده است. اگر کسی اقدامی برای رفع مشکل خود نکرده، در قدم اول مشتری خوبی نیست و نباید سراغ او بروید. این افراد عمدتا همان رقبای شما خواهند بود. 
در پایان این جلسه مصوب شد به عنوان تکلیف جلسه آینده هرکدام از پیشرانان سه گروه هدف برای کسب و کار خود مشخص کند، 10 فعالیت هر کدام از گروه های هدف را بنویسد و برای هرکدام از فعالیت ها سه روش موجود که آن کار را می تواند انجام دهد، ذکر کند. این تکلیف باید در قالب یک جدول ارائه شود. 
طرح ملی توسعه مشاغل خانگی با ظرفیت ایجاد شغل برای ۵۴ هزار و ۳۰۰ نفر در ۳۱ استان کشور از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان کارفرما به جهاد دانشگاهی واگذار شده و سازمان جهاد دانشگاهی خوزستان نیز با سهمیه ۲۵۰۰ نفر مجری این طرح در استان است.