طرح ملی توسعه مشاغل خانگی 
مصاحبه با آقای فتح‌الهی، کارشناس اقتصادی در استان قزوین
قزوين
متن کامل خبر
ایسنا/قزوین یک کارشناس اقتصادی گفت: بر اساس مطالعه مشاغل خانگی در کشورهای دیگر باید بگویم وقتی که اقتصاد کلان کشور در تزریق توانمندی‌ها با مشکل مواجه می‌شود مشاغل خانگی این توانمندی را دارند که موجب رونق اقتصاد شوند و از نظر سیاست‌های کلان با هزینه پایین و سرعت بالا موجب تولید شوند و نتیجه سریعی از آن به دست آوریم.
یوسف فتح‌الهی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: استان قزوین علاوه بر پتانسیل خوب در حوزه صنایع‌دستی، به بازار تهران دسترسی دارد که اقتصاد حاصل از مشاغل خانگی می‌تواند خانواده‌های در سطح متوسط را پوشش داده و نیاز آن‌ها را تأمین کند.
وی ادامه داد: توجه داشته باشیم چون شهر قزوین یک شهر صنعتی است و مسئولین عادت به اعداد و ارقام بلند دارند که این امر باعث مغفول ماندن بخش مشاغل خانگی شده است.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: تطابق عرضه و تقاضا در صنایع‌دستی استان وجود ندارد و محصولات صنایع‌دستی که در استان تولید می‌شود وارد بازارهای هدف نشدند و مورد حمایت قرار نگرفتند به همین علت مشاغل خانگی به‌ویژه صنایع دستی نسبت به حوزه‌های دیگر عقب‌تر است.
وی در خصوص نقاط ضعف مشاغل خانگی گفت: در حوزه مشاغل خانگی نکاتی باید مورد توجه قرار گیرد اول آنکه پایداری شغل ایجاد شده بسیار مهم است. با رونق کسب و کار معیشت یک خانواده بهبود پیدا کرده و توقع خانوار افزایش پیدا می‌کند و با از بین رفتن رونق آن کسب و کار، معیشت خانواده نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد که این امر آسیب‌های جدی اجتماعی و فرهنگی را به خانواده وارد می‌کند.
فتح‌الهی تصریح کرد: قوانین حوزه مشاغل خانگی برای کوتاه مدت وضع شده و تنها برای ارائه آمار است، یک شغل و کسب و کار خانگی باید حداقل ۲ سال دوام بیاورد.
تسهیلات پرداختی به مشاغل خانگی جنبه اعانه دارد
وی افزود: دومین ضعف این است که تسهیلات پرداختی بیشتر جنبه اعانه دارد و به زیرساخت‌ها و حمایت‌های بعدی توجهی نمی‌شود و نظارتی بعد از اعطای تسهیلات وجود ندارد. اغلب تولیدکنندگان بازار را نمی‌شناسند به همین جهت سازمان‌های متولی نباید آن‌ها را به حال خود رها کنند. تولیدکننده باید بتواند یک کالا را با قیمت و کیفیت مناسب تولید کند و در ادامه با قوانین وضع شده از آن حمایت صورت گیرد.
این فعال اقتصادی بیان کرد: اعطای تسهیلات، آموزش و توانمندسازی، ایجاد شبکه کسب و کار، حمایت از پیشران‌ها و توجه به بازاریابی محصولات مهم هستند و هیچ‌یک با دیگری قابل مقایسه نیست ولی باید به بازاریابی بیشتر توجه کنیم، اگر تقاضایی درست تشخیص داده شود مسلماً عرضه خوبی را هم شاهد خواهیم بود.
وی عنوان کرد: باید توجه جدی به آموزش داشته باشیم؛ برای مثال در عرصه صنایع‌دستی صنعتگران نمی‌دانند چه محصولی را با چه کیفیت و قیمتی باید عرضه کنند، افراد پیشران هم به حال خود رها می‌شوند و بعد از آن اغلب به جای تولید در مسیر دلالی قرار می‌گیرند.
فتح‌الهی اشاره کرد: اعطای تسهیلات، آموزش و توانمندسازی، ایجاد شبکه کسب و کار، حمایت از پیشران‌ها و توجه به بازاریابی محصولات باید در کنار هم باشند تا یک اقتصاد شکوفا شود و هر یک در جایگاه خود مهم است. در قزوین به هیچ کدام از این موارد توجه ویژه‌ای نشده است.
وی تشریح کرد: باید دید در چه بازه زمانی اعم از کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت می‌خواهیم به درآمدزایی برسیم به همین جهت تعاریف و اولویت‌بندی رشته‌ها و حوزه‌ها متفاوت خواهد بود. برای مثال حوزه فرش نیاز به یک برنامه‌ریزی بلند مدت دارد در غیراین‌صورت رشد پیدا نخواهد کرد، باید آموزش‌هایی در راستای استانداردهای بین‌المللی به متقاضیان ارائه دهیم و هم زیرساخت‌های لازم برای صادرات را نیز فراهم کنیم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مشاغل خدماتی و تولیدی در کوتاه‌مدت به درآمدزایی سریع منجر خواهد شد، اظهار کرد: قزوین به‌دلیل نزدیکی به بازار مصرف شهرهای کرج و تهران در این عرضه موفق خواهد بود، قزوین شاهراه کشور است و جاده‌های ترانزیتی کشور از این استان می‌گذرد به همین جهت در کوتاه مدت نتیجه مطلوبی را شاهد خواهیم بود.
وی بیان کرد: در میان‌مدت، صنایع‌دستی، تولیدات دامی، گیاهان دارویی و فعالیت‌های فرهنگی و هنری به درآمدزایی منجر خواهند شد؛ قزوین پایتخت خوشنویسی کشور است و پتانسیل ورود به حوزه فعالیت‌های فرهنگی و هنری داریم اما موفقیت در این عرصه نیازمند زمان است.
فتح‌الهی با توجه به پتانسیل قزوین عنوان کرد: در قزوین صنایع‌دستی به‌ویژه در فرش جای کار، پیشرفت و توسعه داشته و حتی قابلیت عرضه در بازارهای بین‌المللی را نیز دارد. در خصوص گیاهان دارویی نیز ظرفیت‌های خوبی در استان وجود دارد که باید نهایت استفاده از آن را داشته باشیم.
برند نان قزوین را حفظ کنیم
وی ادامه داد: شیرینی سنتی و نان‌های محلی هم قابلیت ورود به بازارهای منطقه و ملی دارند، نان‌های محلی قزوین می‌تواند یک اشتغال‌زایی خوبی را در استان ایجاد کند؛ استان‌های همجوار نان قزوین را می‌شناسند که باید این برند را حفظ کنیم.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: اولین اصل در کسب و کار آموزش صحیح است که این قسمت مغفول مانده است؛ نقاط ضعف متقاضیان کسب و کارهای خانگی عدم آموزش صحیح است که آموزش باید منجر به تولید کالای استاندارد به لحاظ کیفیت و قیمت منجر شود.
در حوزه مشاغل خانگی با کلاف سردرگم روبه‌رو هستیم
وی توضیح داد: رویکرد اجتماعی مشاغل خانگی بسیار مهم است و سیاست مشخصی در حوزه مشاغل خانگی نداریم و اغلب سازمان‌های خیریه‌ای فعالیت جدی دارند و در این حوزه ورود پیدا کرده‌اند، باید یکپارچگی ایجاد شود تا عرضه و تقاضا به درستی شکل بگیرد. ما با کلاف سردرگم در حوزه مشاغل خانگی روبه‌رو هستیم و تعدد متولیان آن یک آسیب است، اگر آن‌ها با هم هم‌افزایی داشته باشند شاهد خروجی مطلوبی در این حوزه خواهیم بود در غیراین‌صورت موجب اتلاف بیت‌المال، هزینه و وقت خواهد شد.
فتح‌الهی بیان کرد: بر اساس مطالعه مشاغل خانگی در کشورهای دیگر باید بگویم وقتی که اقتصاد کلان کشور در تزریق توانمندی‌ها با مشکل مواجه می‌شود مشاغل خانگی این توانمندی را دارند که موجب رونق اقتصاد شوند و از نظر سیاست‌های کلان با هزینه پایین و سرعت بالا موجب تولید شوند و نتیجه سریعی از آن به دست آوریم.
وی گفت: به دلیل نزدیکی به بازار مصرف تهران و کرج، پتانسیل‌های فرهنگی، اقتصادی و جغرافیایی ، قرارگیری در جاده تزانزیتی کشور قزوین می‌تواند بخش اعظمی از مشکلات معیشت و اشتغال را به واسطه مشاغل خانگی حل کند.
این فعال اقتصادی با اشاره به افزایش دانش‌آموختگان دانشگاهی بیکار تصریح کرد: فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌توانند در عرصه فضای مجازی، الکترونیک و خدمات اجتماعی ورود پیدا کنند. پیشنهاد می‌کنم دانش آموختگان دانشگاهی به غیر از تحصیلات دانشگاهی، در دوره‌های تربیتی و اقتصادی حضور پیدا کرده و آموزش‌هایی را ببینند و آن‌ها را به صاحبان کسب و کارهای خانگی منتقل کنند که این روند نتیجه سریعی را به همراه خواهد داشت.
نگاه جدید به مشاغل خانگی بانوان
وی تأکید کرد: باید مشاغل خانگی خاصی برای خانم‌ها تعریف شود گاهی فعالیت در برخی از مشاغل خانگی فشار روحی و روانی را بر خانم وارد می‌کند؛ این ناراحتی ممکن است بیشتر از آن فشاری باشد که یک خانم در محیط کار بیرون از منزل تحمل می‌کند.
فتح‌الهی افزود: بر اساس مطالعات صورت گرفته در دیگر کشورها هر خانم در داخل خانواده علاوه بر فرزند خود در طول روز از فرزند دیگری هم پرستاری می‌کند که باعث می‌شود وقتی که نقش مادری را برای فرزند خود ایفا می‌کند نگه‌داری از کودک یک شهروند دیگر را هم انجام دهد این‌گونه روابط اجتماعی کودکان هم ارتقا پیدا خواهد کرد.
وی ادامه داد: در زندگی شهرنشینی پدر و مادر هر ۲ شاغل هستند و والدین بنا به دلایلی تمایل ندارند فرزند خود را به مهد کودک بسپارند. پیشنهاد می‌کنم در حوزه پرستاری فرزند از ظرفیت خانم‌ها استفاده کرده و مشاغل جدیدی را در این بخش تعریف کنیم.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: صنایع شیرینی‌پزی خانگی هم برای خانم‌ها مناسب است البته برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی خانم فعالیت در عرصه فضای مجازی مناسب‌تر است.
وی متذکر شد: باید سیاست مشخصی در حوزه مشاغل خانگی داشته باشیم باید بدانیم رویکرد کشور اقتصادی و اشتغال محور است؛ متولیان امر باید یکسری توافقات و نشست‌های مشترک داشته باشند تا هدف‌گذاری مشخصی ایجاد شود و سپس مشاغل را تعریف کنند. در مشاغل فعلی اولین اصل تأکید بر معیشت پایدار است که در این راستا باید از پتانسیل‌های بومی استفاده شود.
فتح‌الهی در پایان یادآور شد: برای همسان‌سازی و نتیجه‌گیری در عرصه مشاغل خانگی، جهاد دانشگاهی با توجه به شناختی که از جامعه دانشگاهی، صنعتی و اجتماعی و فرهنگی دارد می‌تواند متولی آن باشد که در این صورت نتایج حاصله مطلوب‌تر از مدل موجود خواهد بود.
